مردم کابل آماده نظارت از مراکز خدمات صحی برای جلوگیری از استفاده جویی ها اند: “مراقبت بهتر از معالجه است”

دیدبان شفافیت افغانستان، وحیدالله عزیزی و علی احمد مشعل افروز

گزارشی که در سال گذشته از سوی دیدبان شفافیت به نشر رسید نشان میداد که وضعیت مراکز صحی در سراسر کشور مایوس کننده است. در ماه اپریل سال جاری، دیدبان شفافیت برای رسیدگی به این مشکلات یک برنامه نظارتی مردمی (CBM) را در کابل راه اندازی کرد. در این برنامه، داوطلبان معرفی شده توسط مردم محل از روند ارایه خدمات صحی در شش مرکز صحی ولایت کابل نظارت میکنند.

براساس یک گزارش دیدبان شفافیت تحت عنوان «زندگی مهم است: مراقبت از با ارزشترین منابع کشور”، از میان ۱۸۴ مرکز صحی سروی شده، ساختمان های دو سوم این مراکز در وضعیت بدی قرار داشتند. همچنان بیش از نصف این مراکز (۵۳%) سروی شده نیازمند ترمیم فوری بودند. خرابی های ساختمانی شامل چکک آب یا نشت آب از بام ساختمان، پایسنگ های ناقص، دیوارهای در حال سقوط و چاک شده، میشدند. بهداشت و حفظ الصحه ضعیف در 45 فیصد این مراکز آشکار دیده میشد. این ۱۸۴ مرکز در سراسر افغانستان شامل بدخشان، تخار، بغلان، بلخ، ننگرهار، غزنی، کندهار، هرات، و کابل سروی شدند.

باوجود مصرف میلیون ها دالر، ارایه خدمات صحی در این کشور ضعیف است. ضعف مدیریتی، فساد، و نبود شفافیت در سیستم صحی منتج به وضعیتی گردیده که حتی بیماری های اولیه در داخل کشور تداوی نمیشوند. ده میلیون افغان یا یک سوم جمعیت افغانستان به خدمات صحی اساسی دسترسی محدود دارند و یا هم هیچ دسترسی ندارند. در نتیجه، بسیاری ها برای تداوی به خارج میروند که منجر به تلف شدن مقدار هنگفت منابع میگردد. بسیاری از بیمارداران در پاکستان از سوی پولیس مورد آزار و اذیت قرار گرفته یا آنهای که برای دریافت تداوی بهتر به هند میروند از سوی ترجمان ها چور (غارت) میشوند. آنهای که طالع کم تر دارند به حال خودشان گذاشته میشوند.

با در نظرداشت پس زمینه فوق الذکر، دیدبان شفافیت برنامه نظارتی مردمی در بخش صحت (CBM-Health) را به صورت آزمایشی آغاز کرده است. هشت داوطلب روند ارایه خدمات صحی در شش مرکز صحی که در شهر کابل و حومه آن موقعیت دارند را نظارت خواهند کرد. انتخاب این مراکز صحی براساس توصیه مردم از یک لیست که وزارت صحت عامه شریک کرد، انجام شده است. ناظران محلی شاخصه های اساسی خدمات صحی مثل حضور داکتران در جریان ساعات کاری تعیین شده، موجودیت و توزیع مناسب دواها برای بیماران، رعایت بهداشت در این مراکز صحی را بررسی خواهند کرد. علاقمندی و تعهد را که مردم از خودشان برای بهبود خدمات در مراکز صحی نشان داده اند، امیدوار کننده است. آقای نقیب الله سمیع، داوطلبی که مرکز صحی جامع مکروریان را نظارت میکند گفت:« نظارت کمک خواهد کرد تا شیوع بیماری ها در جامعه ما جلوگیری شود.»

برنامه نظارتی مردمی (CBM) پس از اینکه در نه ولایت راه اندازی گردید موفق ثابت شد. در این برنامه داوطلبان از زسوی دیدبان شفافیت برای نظارت از خدمات مثل آموزش، عدالت، و پروژه های زیربنایی نظیر سرک ها، کتابخانه های عامه، مکاتب، و کلینیک ها، اموزش داده میشوند.